دانشگاه «رگنسبورگ» در روز دوازدهم سپتامبر، مملو از جمعیتی است که در انتظار شنیدن سخنان رهبر دینی خود، «پاپ بندیکت شانزدهم» هستند. وی در حالی که رابطه‌ای میان عقل و ایمان را محور بحث خویش قرار داده است، به ناگاه و در میان حیرت دیگران، مسئله «جهاد» را مطرح کرده و اقدام به بازگویی خاطره‌ای میکند. وی که به دلیل زیرکی خاص خود به بالاترین مقام دینی در میان کاتولیک مسیحی‌های جهان رسیده است، سخنان خود را به نقل از «مانوئل دوم»، امپراتور بیزانس در پاسخ به یک عالم مسلمان ایرانی می‌‌آورد و می‌‌گوید:« به من نشان ده که محمد چه چیز جدیدی ارائه داده است، و تو تنها چیز بد و غیر انسانی خواهی یافت، همانند این که او حکم کرده ایمانی را که او وعظ کرده است، باید با شمشیر گسترش داد».
پاپ استدلال امپراتور بیزانس را نیز به عنوان دلیلی محکمه‌پسند برای سخنان خود نقل میکند که گفته بود:« خداوندا به خونریزی خشنود نیست و رفتار غیر‌عقلانی با ماهیت وجودی خداوند در تعارض است. ایمان یک میوه روح است و نه جسم.
 |
بنابراین اگرکسی بخواهد دیگری را به سوی ایمان هدایت کند، باید از این توان خود بهره گیرد که به نیکی سخن گوید و به حق بیاندیشد و نه ابزار خشونت و تهدید... برای قانع ساختن یک روح عقلانی نیاز به دست سنگین نیست، نیاز به ابزار ضرب و شتم و هر وسیله‌ای دیگری برای تهدید به مرگ کسی نیست».
پاپ در حالی این سخنان را مطرح کرد که در ذهن خود نمی‌‌توانست خاطرات فجایع هموطنش که در چند صد کیلومتری محل تولد او به دنیا آمده بود را از خاطر خود خارج سازد.
آیا پاپ در آن لحظات، توانسته بود پاسخی بر این معما بیابد که چرا هموطن او، «آدولف هیتلـر» به عنوان یک مسیحی معتقد، میلیون‌ها انسان (از جمله یهودیان) را کشته و بسیاری از آنها را در کوره‌‌های آجرپزی سوزاند؟
اما گویا پاپ در آن لحظات، همه خاطرات خود را به دست فراموشی سپرده بود. او حتی به رهبر پیشین خود، «پاپ ژان پل دوم» فقید که اینک توانسته بود بر جایگاه او تیکه زند نیز اعتنایی کرد؛ چرا که اگر پاپ ژان پل دوم زنده بود، هیچ‌گاه به جانشین خود اجازه ایراد چنین سخنانی را نمی‌‌داد. رهبر فقید کاتولیک‌های جهان در آن دوران که مصادف با جنگ‌های بسیاری در جهان بود، تنها به اتحاد میان ادیان می‌‌اندیشید و هر سه ادیان توحیدی یهودیت، اسلام و مسیحیت را به یک خدای واحد و ابراهیم متصف می‌‌کرد. البته موضوع پاپ جدید نیز در ابتدا اینچنین نبود؛ چرا که وی در جای دیگر بر وحدت بنیادین سه دین ابراهیمی تاکیدی ویژه داشت اما حتی اطرافیان پاپ نیز متوجه آن نشدند که چرا رهبر دینی و پدر مقدس‌شان این چنین اسلام را مورد تاخت و تاز خود قرار میدهد؛ در حالی که خاطره «فاشیسم» به عنوان داغی بر پیشانی تاریخ آلمان و از جمله خود پاپ به عنوان یک آلمانی مسیحی باقی مانده است.
تنها ساعاتی پس از پایان سخنان پاپ در این دانشگاه، موج انتقادات نسبت به سخنان او آغاز شد. جالب آن بود که این اعتراضات تنها محدود به مسلمانان نشد بلکه حتی مخالفان بسیاری در دنیای مسیحیت و کشور آلمان پیدا کرد. از یک سو آشوریان، مواضع پاپ را به شدت محکوم کردند و از سوی دیگر افرادی همچون رهبر حزب سبز آلمان نسبت به سخنانش موضع تند و صریحی گرفتند. آشوری‌ها در پیام خود آورند:«اکنون که زمانه گفتمان است و دادوستد بین ادیان در آغاز ظهور اسلام می تواند نمادی زنده برای گفتمان باشد، دریغ که نگاه آن جناب به دور از تمدن پویا و پرتحرک است».
آنان در ادامه بیانیه خود آورده‌اند:«اگر قرار است که آن زخم‌های کهنه را باز کنید، طبیعی است تا مسلمانان جهان هم از جنایات جنگجویان صلیبی کلیسای کاتولیک در قرون وسطی علیه دیگر مسیحیان، مسلمانان و یهودیان بگویند».
از سوی دیگر رهبر حزب سبز،«فولکرپیک» این اظهارات را تلاش پاپ برای برتری دین مسیحیت بر دیگر ادیان خواند و گفت:«اظهارت پاپ در خصوص اسلام یک طرفه است و او باید به وحشی‌گری کلیسا نیز توجه داشته باشد».
وی تصریح کرد:«پیروان و مروجان ادیان مسیحیت، اسلام و یهودیت باید در جهت آزادی ادیان تلاش کنند، نه این که به دنبال برتری دادن یک دین بر ادیان دیگر باشند».
این پایان ماجرا نبود؛ چرا که مسلمانان بسیاری از اقصی نقاط جهان مواضع تند وتصریح نسبت به پاپ گرفته و برخی حتی او را وامدار تفکرات صهیونیستی خواندند؛ مسئله‌ای که با توجه به مواضع پاپ چندان دور از ذهن به نظر نمی‌‌آید. البته این برای اولین بار نیست که پاپ چنین مواضعی را اتخاذ میکند؛ چرا که به گزارش بی‌‌بی‌‌سی، وی بر خلاف سلف خود، پاپ ژان پل دوم، قبل از این که به سمت پاپ رهبر کاتولیک‌های جهان منصوب شود، به عنوان فردی محافظه‌کار در امور الهیات تخصص داشته و به نظر می‌‌رسید که با تلاش‌های پاپ ژان پل دوم برای گسترش گفتگوها با دنیای اسلام مخالف بود. وی همچنین در زمانی که به عنوان کاردینال در کلیسا مشغول به فعالیت بود؛ با پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا مخالفت کرد و گفت:«ترکیه به یک دامنه فرهنگی متفاوت تعلق دارد و اگر این کشور به اتحادیه اروپا بپیوندد، اشتباه بزرگی در روند حرکتی تاریخ جهان صورت گرفته است».
جالب‌ترین موضع پاپ نسبت به مسلمانان طی چند وقت اخیر نیز انتقاد وی از رهبران مسلمان نسبت به ناتوانی در آنچه که وی «افتادن به منجلاب تاریکی بربرسیم جدید» خواند، انتقاد کرد.
این سخنان در حالی است که گویا پاپ به دلیل بالا رفتن سن و سالش، جنگ جهانی اول و دوم و عاملان آنها که همگی مسیحی بوده‌اند را فراموش کرده و بربریت را به اسلام نسبت داد. دیروز دو کلیسا در کرانه باختری به دلیل اظهارت تند پاپ آتش زده شدند وامروز...
آیا پاپ با سخنانش دوباره به فکر راه انداختن جنگ‌های صلیبی است؟! اگر سخنان پاپ از روی عمدی نباشد (که خود نیز اینچنین گفته است) پس بیایید در مسجد و کلیسا برای سلامتی و شفا و دوری از جهالت پاپ دعا کنیم.
علی محمد متولیان
•
